Hans weet het even niet meer. Hij twijfelt. Hij kan God of Jezus niet meer vinden. Dat frustreert hem, blijkt in de EO-documentaire ‘Een Goede Vriend’. In een fragment halverwege, vertelt Hans over een religieuze ervaring die hij ooit eens had. “…ik had voor het eerst dat ik dacht: Wow, Jezus ís er. Maar Jezus was heel zwak. Dus ik zag een zwak mens, die hulp nodig had.”
Het is direct het meest aangrijpende deel in de documentaire die de religieuze zoektocht van documentairemaker Hans Busstra laat zien. Hij praat in de docu met zichzelf, met zijn ouders , zussen, een neef, nog eens met zichzelf, een vriend, maar ook een straatprediker, de evangelisten Johan en Joop van Ooijen (van Jezus Redt), alweer met zichzelf, de vrijzinnige dominee Klaas Hendrikse, filosoof Ad Verbrugge en uiteindelijk de oosters-orthodoxe kluizenaar Jozef van den Berg.
Daarmee dreigt de zoektocht in de stilte te eindigen, maar in de laatste seconden naar de aftiteling resoneren ook nog de klanken van alle vragen en antwoorden die overblijven. En dus wordt het onduidelijk of Hans uiteindelijk ook genoegen heeft genomen met die stilte.
Ondanks de soms wat abrupte overgangen en matige beeldvoering wordt de worsteling van Hans goed in beeld gebracht. Je ziet hem tobben, je ziet hem als Vierde Musketier door de modder banjeren, je kunt je voorstellen uit wat voor soort gezin hij komt en het is gemakkelijk om je te verplaatsen in zijn twijfels en gedachten.
Er zit geen conclusie in de documentaire, maar duidelijk wordt wel dat ‘de onzichtbare vriend’ die Hans maar niet even op wil bellen, prima wordt vervangen door familie en vrienden.
Dwaze Schare 
Vandaag twee verschillende berichten over hetzelfde onderwerp?
Verstuurd vanaf mijn iPhone
@afolus: wie die enge foto boven het ene artikel niet trekt, kan bij het andere artikel terecht. 🙂
@afolus
Zowel ruub als ik waren tegelijk enthousiast aan de slag gegaan met het schrijven van een recensie. Vandaar twee. Ik denk dat de recenscie van ruub sneller in een krant zou verschijnen, is iets meer beschouwend. Ik heb hem meer geschreven vanuit een stuk herkenning en minder als beoordeling van de docu.
@gansanders
Mooie beschouwing van je hoor, nodigt uit om te reageren :-).
Ik schreef vorige week vooral even iets over de docu zodat de eindredactie – als ze dat wenste – snel iets online kon zetten, vrij kort nadat de uitzending online was gekomen. Nu de actualiteit er eigenlijk een beetje af is, zou het ook prima zijn geweest alleen de persoonlijke en meer prikkelendere beschouwing van g.anders te plaatsen. Maakt niet uit, twee voor de prijs van één.
Dus jullie hebben de schrijversvergoeding nu fifty-fifty gedeeld?
@mafchauffeur
@afolus
Voor ons ook een experiment. Beide verhalen kennen weinig overlap en wellicht komen de verschillende invalshoeken het gesprek ten goede.
Had de documentaire niet eerder gezien.
Het geeft een beklemmend beeld over een zwaar geloof en de strijd die dat oplevert.
Ik heb de indruk dat het bij deze man ook erg draait om de sociale setting en de erkenning van zijn ouders.
Los van zijn verhaal was ik wel verrast door de open opstelling van Johan, zoon van de dakevangelist. Waar zijn vader een ongenuanceerde Jezus-freak is, lijkt dit jongmens te beschikken over enig empatisch vermogen.
Misschien is dat trouwens verraderlijk als blijkt dat vader en zoon “at the end of the day” tot exact gelijke einduitkomsten komen.
Maar goed, bij deze jongen had ik een beter gevoel dan bij zijn vader, die zijn gehoor bij het invullen van het verkeerde kruisje zonder pardon een “ticket ter helle” verkoopt…
@ruub
Sorry dat ik dit er even uitpik, maar volgens mij is juist de beeldvoering (inclusief abrupte overgangen) ijzersterk in deze documentaire. Maar goed, smaken verschillen. 😉
Ik zie trouwens ook wel twee thema’s naast elkaar lopen: aan de ene kant gaat dit over zijn eigen zoektocht, maar het geeft ook een inkijkje in de enorme kakofonie aan uiteenlopende gedachtenstromen in de wereld om hem heen, wat aan het einde nog eens mooi wordt benadrukt met al die stemmen.
@Afolus:
Klopt, dat gevoel had ik ook. Waar ik wel wat moeite mee had, was de manier waarop pa omging met de zoeker. Hij werpt hem een opmerking toe en loopt weg. Zoonlief duidelijk even in vertwijfeling achterlatend (moet ik nu pa volgen, of met deze vriendelijke zoeker verder in gesprek blijven), eindigend in zijn keus om toch zijn vader te volgen. Ik moest even aan Saul en Jonathan denken… 😦
Begrijp niet zo goed waar dat beeld ‘een zwaar geloof’ vandaan komt. Heb zelf de NGK nooit als een zware kerk ervaren. Maar misschien lag dat meer aan mij dan aan de kerk, omdat ik nooit een kerkgeloof heb gehad! 🙂
@afolus
De zoon zal misschien op een gegeven moment gedacht hebben: pick your battles.
En verder is het natuurlijk heel bijbels om het advies van je vader op te volgen 😉
@Ettje
Mijn beeld van de NGK is ook behoorlijk positief, ik denk bijvoorbeeld aan Wim Rietkerk van l’ Abri. De NGK’ers die ik persoonlijk ken zijn vaak helemaal niet zo zwart-wit als in de documentaire geschetst wordt. Maar misschien komt het wel omdat Hans in de docu heel directe vragen stelt en daarmee de boel wellicht een beetje op scherp stelt. Volgens mij laat anderen heel direct zijn geloof beoordelen met zo ongeveer de vraag: Ik geloof zo en zo, is dat volgens jou goed (genoeg)? Ga ik er daarmee komen?
@gansanders; Er kan en mag veel binnen de NGK. Iets wat je in maar weinig kerken tegenkomt. Wat dan weer komt omdat vanaf het ontstaan de regel geldt dat geen enkele kerk heerst over de andere kerk, en dat het ‘heil’ van de plaatselijke gemeente voorop staat. Dat geeft veel leef- en speelruimte. En dat maakt de NGK-kerken heel verschillend, van orthodox tot evangelisch. Maar ja, velen weten dat niet en plaatsen deze kerk in de zware hoek. Valt een beetje in de categorie: elk oordeel voor het laatste oordeel is een vooroordeel. 🙂
@Ettje
De indruk “zwaar geloof” komt bij mij misschien wel het meest door de houding van de zoon en de emotie van de dochter.
NGK-ers heb ik zelf ook over het algemeen ook wel leren kennen als positief in het leven staande lui.
@afolus; Kan me voorstellen dat je door de reacties van de zoon en de dochter op dat spoor terechtkwam! Mij achtervolgt de vraag: hoe kan dat nou, juist omdat ik de familie zo goed ken, dat deze kinderen het zo hebben ervaren en zoekende zijn geworden. In ieder geval hebben ze dat zware niet van huis uit meegekregen. Er moeten dus andere dingen een rol spelen! Maar wat?
@Ettje
Het lijkt me op zich normaal dat ieder kind zelf zijn weg zoekt en dus op een gegeven moment ook ‘zoekende’ wordt in het geloof, los van de ‘zwaarte’ van de geloofsopvoeding.
Mijn indruk is verder dat Hans vooral zélf een tobber is en dat zijn zus vooral daarnaar refereert. Ze bedoelt ook niet dat ze door haar ouders wordt afgewezen (ze zegt ook dat haar ouders haar keuze respecteren) maar voelt haar ongeloof zelf als iets waar ze haar ouders pijn mee doet. Dat is zeker geen onzin, gezien de emoties die haar vader zelf ook laat zien in de docu.
Ze heeft geen problemen met het geloof op zich, maar begrijpt vooral het getob van haar broer niet (geloven zou je blij moeten maken, en niet somber) en voelt zich daarnaast een soort van ‘schuldig’ naar haar ouders.
@Bokkepoot
Dat us ook een houdbare analyse, lijkt me.
Us = is 😳
@afolus
Eh… eigenlijk eerder een kwestie van de ondertiteling even aanzetten onder het telefoongesprek 😉
Op zich heeft ze het qua tobben wel over ‘jullie’, maar dat zie ik meer als ‘jullie die zo met dat geloof bezig zijn’. Ik zou denken dat het tobben/piekeren over het geloof zelf hier toch vooral bij Hans vandaan komt.
Na digibeet blijk ik nu ook “mediabeet” te zijn; nooit geweten dat je ondertiteling kon in- en uitschakelen.
Dacht dat je dan een bewijs van doofheid zou moeten overleggen en je via de WMO een speciaal kastje op of naast je tv zou krijgen…. 😄😳
@afolus
Wat zeg je?
*kastje weer opbergt*
@Bokkepoot; Dat ‘soort van schuldig’ snap ik niet. Ooit ging ik ook een totaal andere weg dan m’n ouders. Heb me daar, wat ze er ook van vonden, nooit schuldig over gevoeld. Later gingen sommige van mijn kinderen een andere weg en nog weer later sommige van m’n kleinkinderen. En heb nooit gemerkt dat daar ‘een soort van schuldig’ uit voortkwam. Als je groter groeit en weloverwogen andere keuzes maakt hoef je je och niet schuldig te voelen?
@Ettje: Misschien is schuldig voelen ook wel niet de juiste term. Bokkeboot had het ook over “haast schuldig voelen”. Dat komt voort uit het feit dat ze zich ervan bewust zijn dat ze door de keus die ze maken hun ouders verdriet doen. Ik vraag me ook af in hoeverre je als ouders laat blijken een keus te respecteren als je daar zo emotioneel onder blijft, maar dat is een ander punt.
@Ettje
Dat bedoel ik ook niet met het woordje ‘schuldig’. Ze gebruikt dat woord zelf ook niet (kijk anders hier nog even naar het telefoongesprek, het linkje gaat er als het goed is direct naar toe).
Ze voelt zich niet schuldig omdat ze niet meer geloofd, en ook al gebruikt ze het woord ‘afwijzing’ legt ze vervolgens uit dat ze niet daarmee niet bedoelt dat haar ouders haar iets aanrekenen of haar ‘ongeloof’ niet zouden accepteren. Ze heeft echter wel het gevoel dat ze hen pijn doet.
Haar emotie komt juist voort uit de sterke band die ze met haar ouders heeft. Juist vanwege die sterke band doet het pijn. Dat is hoe ik het interpreteer.
@Wilfred
Ah, je was me al voor. 😉
Gaat weer lekker met de spelling-, grammatica- en stijlfouten, maar het is vast wel duidelijk wat ik bedoel. 🙂
@Bokkepoot, @Wilfred; ik had het telefoongesprek al even weer beluisterd. En opeens overviel me de gedachte: Hans hou op! Je zoekt om het zoeken… Wat ik eerder niet had kreeg ik nu wel: de neiging om hem een schop onder z’n kont te geven…. Om de manier waarop hij iedereen probeert mee te trekken in z’n zoektocht. Moet dus maar even afstand nemen! 🙂
@Ettje
Ik denk dat je goed aanvoelt wat hier gebeurd.
Maar ik denk niet dat het zijn vooropgestelde intentie is om te proberen mensen ‘mee te trekken in zijn zoektocht’. Wel denk ik dat hij heel erg zoekt naar bevestiging door anderen als het ware ‘op te laten draaien’ voor zijn eigen onmacht.
In het andere draadje heb ik al gezegd dat ik heel veel van mezelf terug denk te zien in Hans. Ook ik heb de neiging om eindeloos in denk-loops te blijven hangen en aan alles en iedereen met mijn ‘ja maars’ te vermoeien, terwijl ik er eigenlijk alleen maar zelf uit kan komen door heel bewust die ‘denkknopen’ door te hakken.
Ik vrees dat dat voor Hans ook zo werkt, dat hij er pas uitkomt als hij hier echt zélf keuzes in maakt en die verantwoording niet bij anderen neer legt. Ik denk dat hij dat hier nog wel doet (al is het hier voor de docu, uit de reacties van zijn omgeving blijkt duidelijk dat hij ook zo bij hen bekend staat), en misschien is dat wat jij ook ziet.
@Ettje
Moet jij afstand nemen? Laat je je door Hans denk-loops meesleuren dan? 🙂
Ik geloof wel dat Hans oprecht is in zijn bedoelingen – ook al denk ik net als jij wel door bepaalde ‘zoekpatronen’ heen te kunnen prikken – en de vragen die hij heeft zijn op echte vragen. De worsteling is echt, zijn wanhoop ook. Als je je daar door laat meeslepen zegt dat natuurlijk ook iets over hoe je er zelf in staat. 😉
Wijze vrouw did Ettje..!😉